Preek Joh. 19:23-24

Liturgie
Gezang 14:3,4
Psalm 72::10 (na wet)
Psalm 22:7,8 (na Schriftlezing)
Gezang 15:2 (na preek)
Psalm 116:5,7 (na geloofsbelijdenis)
Psalm 124:3

Schriftlezing Psalm 22:17-19; Joh. 19:17-30
Tekst Joh. 19:23-24

Preek Joh. 19:23-24
Door ds. C. Koster

De schaamtevolle kruisiging van Jezus Christus

1. Hij wordt ontkleed vanwege onze zonden
2. Wij worden bekleed met zijn gerechtigheid

Geliefde gemeente van onze Here Jezus Christus,

Dat is niet niks, wat we hebben gezongen:
Dank, mijn Heiland, voor uw lijden,
voor uw bittre bange nood,
voor uw heilig, biddend strijden,
voor uw trouw tot in de dood.

Jezus Christus heeft geleden. Hij ging van het ene verschrikkelijke moment naar het andere. De uiterst smadelijke behandeling door de soldaten was afgelopen. Pilatus had zijn veroordeling uitgesproken. De rechter heeft geoordeeld, de zaak is af. Jezus Christus moet worden gekruisigd.

En daarom trekken ze Jezus Christus weer zijn eigen kleren aan. En daar gaat Hij. Zijn weg naar Golgotha. En Hij wordt begeleid door vier soldaten die vanaf dit moment verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de straf op Jezus Christus, tot aan zijn dood. Zo ging dat in die tijd. Elke veroordeelde kreeg vier soldaten die ervoor moesten zorgen dat de kruisiging plaatsvond, en dat niemand dat probeerde te voorkomen.

En stap voor stap verlaat Jezus Christus zo Jeruzalem. En nadert Hij de plek waar Hij gekruisigd moet worden. Op Golgotha, Schedelplaats. En terwijl Hij gaat neemt Hij in dat eerste gedeelte zelf zijn kruishout met zich mee. Zeer waarschijnlijk was het niet het hele kruis, maar alleen de dwarsbalk van het kruis. En eindelijk komen ze daar dan aan. En één van de eerste dingen die de soldaten doen, dat heeft te maken met de kleding van Jezus Christus.

De soldaten ontkleden Jezus Christus. Ze trekken zijn kleren uit, zodat Hij daar staat. Buiten Jeruzalem, bij zijn kruishout. Naakt. Klaar om als officieel veroordeelde misdadiger gekruisigd te worden.

Zo wordt Hij met spijkers doorboord. Aan handen en voeten vastgespijkerd aan het kruishout. En Hij wordt geplaatst aan het kruishout. Hij hangt tussen hemel en aarde. De soldaten bieden Jezus Christus nog wijn aan, met gal vermengd. En dan zit de taak van de soldaten erop. Ze hebben hun taak volbracht. Hun veroordeelde hangt daar, tussen hemel en aarde. Naakt. Opnieuw een verschrikkelijk moment in de lijdensweg van uw Heiland, gemeente.

Als we spreken over de kleren van Jezus Christus, dan gaan onze gedachten naar het Paradijs. God zelf had direct na de zondeval kleren gegeven aan Adam en Eva. Dierenvellen, waarmee ze hun schaamte konden bedekken. En sindsdien bleef kleding nodig, vanwege de zonde. Ieder mens moet zichzelf als ’t ware afschermen, beschermen tegen de ander. De zondeval was niet alleen een afvallen van God. De zondeval was ook zichtbaar een breuk tussen mensen onderling. Adam en Eva gingen zich schamen voor elkaar. Ze ontdekten dat ze naakt waren. Die kleren, die God aan de mens had gegeven. Jezus Christus wordt het afgenomen. In volle schaamte en schande moet Hij daar hangen, aan het kruishout.

En dan vestigt Johannes alle aandacht op wat er gebeurt met die kleren van Jezus Christus. De vier soldaten pakken de kleding en verdelen het onder elkaar. Dat was toen hun recht: de schamele bezittingen van de veroordeelden werden onteigent. De veroordeelde had er geen recht meer op. De vier soldaten die de kruisiging uitvoerden mochten het hebben. En daarom kregen ze ieder eerlijk hun deel.

Maar ook al is het hun goed recht. Toch is het verschrikkelijk, wat hier gebeurt. De warmte van Jezus Christus zit bij wijze van spreken nog in de kleren. De Heere Jezus leeft nog, hangend aan dat kruishout. En terwijl Hij nog leeft worden zijn laatste en enige bezittingen al verdeeld. Het is alsof Hij al gestorven is. Alsof Hij er al niet meer is. Alsof Hij niet meer bestaat.

En dit gebeurt maar niet achteraf in een zaaltje, waar niemand het ziet en niemand er last van heeft. Nee, het gebeurt daar meteen op Golgotha. Duidelijk zichtbaar voor iedereen. Jezus Christus heeft geen rechten meer. Hij kan geen aanspraak maken op wat ook maar. Zelfs niet op zijn eigen kleding. Het is niet meer van Hem. Het is totale machteloosheid. Een diepe vernedering.

En alsof dat niet erg genoeg is, komen de soldaten er niet meteen uit. De kleding is verdeeld. Bijvoorbeeld dat de één de sandalen kreeg, de nader zijn riem, een derde het opperkleed en de vierde soldaat de doek voor hals of hoofd, wat Jezus mogelijk heeft gedragen. Maar dan houden ze nog het onderkleed over. Dat is een soort hemd, dat op de blote huid werd gedragen. En dit hemd was blijkbaar een bijzonder hemd. Zonder naad, van bovenaf als één geheel geweven.

Om het te verdelen willen ze dat niet verscheuren. Dat zou jammer zijn van het mooie kledingstuk. Als ze Jezus Christus ook dit onderkleed opnieuw hebben aangedaan na de geseling en bespotting en Hij het dus gedragen heeft onderweg naar Golgotha, dan kan het niet anders dan dat het onderkleed onder het bloed zit. Maar goed, dat geeft blijkbaar niet. Ze willen het hebben. En doordat ze er niet meteen uitkomen wordt deze schandelijke behandeling gerekt. Ze gaan er om loten, wie het mag hebben.

Ziet u gemeente. Ziet u hoe ze omgaan met de kleren van Jezus Christus? Ze gaan er zuinig en voorzichtig mee om. Stel je voor, zo’n mooi kledingstuk in vieren scheuren. Wat staat dat in schril contrast, als je kijkt hoe ze met Jezus Christus omgaan. De kleding van de Heere Jezus is blijkbaar meer waard dan de Eigenaar ervan. Jezus Christus behandelen ze smadelijk. Ze spotten met Hem, spugen op Hem. Gaan met Hem om als straatvuil, dat niet bestaat, dat geen rechten heeft. Maar met zijn kleding zijn ze voorzichtig, want ja, dat is nog wat waard…

En dan gaan ze er om loten. Zodat één van de vier soldaten het kledingstuk mag krijgen. Ook zoiets bijzonder tragisch. Juist door het lot moet dit worden uitgemaakt. Want wie bepaalt het lot, gemeente? Het is de Heere zelf, die het lot bestuurt. Hij wijst door het lot iemand aan, die het mag hebben. Het maakt de soldaten niets uit. Ze zijn slechts uitvoerders van de Romeinse wet. En volgens wet en officiële uitspraak van Pilatus staan ze volledig in hun recht. Wie doet hen wat?

Schaamtevol is eigenlijk nog zwak uitgedrukt. Het is een grote schande. Mensonterend. Een onmenselijke behandeling. Een kruisiging, zonder enige vorm van waardigheid en respect.

En als we zo dit lijden van Jezus Christus samen overdenken gemeente. Laten we dan beginnen met te zien op onszelf. Jezus Christus was daar zó behandeld. Zijn kleding afgenomen, verdeeld, verloot. Het was, vanwege onze zonden.

We kunnen wel zeggen dat wij vanwege onze zonden, naakt en berooid staan. Zonder eer, zonder waardigheid. Aangetast en beladen met zonde en schuld. En natuurlijk kan een mens zichzelf kleden. Adam en Eva kregen kleren van God, dat geldt niet meer van ons. Of je nu christen bent of niet, ieder kan zich normaal gesproken gewoon kleden. Maar daarin zien we juist iets bijzonders. Want je kan je wel kleden. Maar de echte schaamte en schande kan niemand van ons afnemen dan God alleen. De echte schaamte en schande kan je niet bedekken, hoeveel kleren, sieraden, gel of make-up u ook gebruikt.

Zonde wordt in de Bijbel vaak ook omschreven met beelden zoals armoede, als naaktheid. Wie voortgaat in een goddeloos leven zonder God en zijn geboden. Daarvan zegt de Bijbel dat God hem of haar uiteindelijk te schande zal zetten. In het Bijbelboek Ezechiël wordt dat bijvoorbeeld heel ingrijpend, maar tegelijk heel duidelijk omschreven over het volk Israël dat afdwaalt van de Heere. Maar ook in Openb. 3:17 komen we dat tegen. Daar staat over de gemeente van Laodicea: “U zegt: ik ben rijk en steeds rijker geworden en heb aan niets gebrek, maar u weet niet dat juist u ellendig, beklagenswaardig, arm, blind en naakt bent.” Een leven zonder de Heere, een leven zonder vruchten van geloof en bekering. Dat betekent dat je uiteindelijk staat met lege handen. Schaamtevol, berooid, naakt. Veroordeeld door de Heere.

Zo moet Jezus Christus betalen. Hij moet betalen voor onze zonden. Zoals Paulus dat zegt in 2 Kor. 8:9: “Want u kent de genade van onze Heere Jezus Christus, dat Hij omwille van u arm is geworden, terwijl Hij rijk was, opdat u door zijn armoede rijk zou worden”.

Hij is zo arm geworden. Dat Hij niets meer had. Zelfs geen hemd meer om ’t lijf. Opdat Hij u door zijn armoede rijk zou maken. Opdat Hij jou door zijn naaktheid zou bekleden met al zijn gaven. Jezus Christus heeft betaald. Zijn kleren werden verdeeld. Zijn onderkleed werd verloot. Hij verkocht het niet, ze námen het van Hem. Maar Jezus heeft daardoor betaald.

Wat moest er dan betaald worden, gemeente? Dat weet u zelf het beste, welke zonden er moesten worden betaald. Misschien de naaktheid van een ander, die je gezien hebt, terwijl dat niet goed was. Terwijl je zondige gedachten en verlangens had of kreeg. Misschien de naaktheid van jezelf, wat je hebt laten zien, terwijl dat niet goed was. Zondige begeerten en daden, daar waar het gaat om onze seksualiteit. Vuile woorden, schuine grappen. Verslavingen. Die kwade macht en al die zonde, het is niet zomaar weg. Er moest voor worden betaald. Jezus Christus moest ervoor betalen. Jezus Christus moest die macht breken. Door middel van zijn offer. Door middel van zijn naaktheid.

Jezus Christus heeft daarin zo bijzonder werk gedaan. Hij heeft zijn volk gered. Hij heeft de seksualiteit geheiligd. Hij geeft het aan u terug, gereinigd door zijn kostbaar bloed. Met zijn naaktheid heeft Jezus Christus het huwelijk gered. Zodat man en vrouw samen hen leven en hun lichaam mogen delen. In trouw, in veiligheid, in wederkerigheid.

Jezus Christus wil met zijn offer uw wonden genezen. Als we beschadigd zijn op het gebied van huwelijk en seksualiteit. Als anderen onze grenzen zijn overgegaan en we daardoor gekwetst zijn. Wat kan dat grote en diepe wonden geven. Jezus Christus wil het helen en genezen, door zijn offer aan het kruishout.

Jezus Christus heeft ook onze kleding geheiligd en gereinigd. Zodat u ook in uw kleding u christelijk en godvrezend kan gedragen. Zodat u netjes en goed gekleed. En dat mag heus ook sierlijk en mooi zijn. Maar niet ongepast, en niet met de bedoeling om te verleiden. En zodat u ook in uw kijken christelijk en godvrezend kunnen zijn. Met reine ogen en reine harten.

En wat ik al zei gemeente. Wat weten we wat dat betreft van elkaar? Uzelf weet waarvoor Jezus Christus moest lijden. God weet het. En Jezus Christus weet het. Ja, Hij heeft het zelf gevoeld. Daar aan het kruishout. Hij werd ontkleed vanwege onze zonden. Zijn kleren werden verdeeld en verloot. Opdat wij kunnen worden bekleed met zijn gerechtigheid. Dat is het tweede gedeelte van de preek.

En dat brengt ons bij de woorden van Johannes in vers 24: “Opdat het Schriftwoord vervuld zou worden dat zegt: zij hebben Mijn kleren onder elkaar verdeeld en over Mijn kleed hebben zij het lot geworpen. Dit hebben dan de soldaten gedaan.” Deze woorden zijn zo bijzonder, gemeente. U mag dit gerust goddelijke ironie noemen. De Heere drijft de spot met deze heidenen. Heilige spot. De spot, zoals dat ook in Psalm 2:4 staat: “Die in de hemel woont, zal lachen, De Heere zal hen bespotten.”

Want wat gebeurt hier, gemeente? De soldaten doen, zoals ze dat altijd doen. Ze verdelen de kleren, ze verloten het waar nodig. Maar wat ze niet willen, en wat ze niet weten. Dat doen ze wel. Ze doen hier precies wat God wil dat ze doen. Wat God al eeuwen daarvoor heeft aangekondigd. Wat God al eeuwen daarvoor had geprofeteerd.

Psalm 22:19: “Zij verdelen mijn kleding onder elkaar en werpen het lot om mijn gewaad.” Zo moet het gebeuren. Het is Gód die regeert! Hij heeft alle macht!

Juist op dat moment, waar Jezus Christus machteloos en willoos lijkt. God is Koning, Hij heeft alle heerschappij. Zelfs de heidenvolken. Zelfs deze heidenen luisteren naar zijn bevelen. Ze weten het niet, ze willen het niet, en ze willen er niet van weten. Maar toch doen ze het wel.

Er is vandaag veel te doen om spionage. Het infiltreren van elkaars netwerken. Nu, dit is infiltratie, tot op het diepste en hoogste niveau. Wat geen overheid, geen internetgigant kan nadoen. God infiltreert tot in het centrum van de uitvoerende macht. Zelfs tot bij die soldaten, die daar staan bij het kruishout van Jezus Christus. Ja, God bestuurt en regeert alles, precies zoals Hij dat wil.

Let op u dat fijne, laatste zinnetje van Johannes in vers 24: “Dit dan hebben de soldaten gedaan.” Soldaten in actie. Ja, maar eigenlijk is het God in actie. Het Lam moet ter slachting worden geleid. De kleren moeten worden verdeeld en verloot. Het is alles volbracht.

En om hier nog even extra de vinger bij te leggen. Jezus Christus is zelf tijdens zijn leven op aarde (en nog steeds) vol van het doen van de wil van zijn Vader. Hij is actief bezig om te spreken, te gaan, te zwijgen, te handelen precies zoals het zijn Vader behaagt. Alles uitvoeren, wat God Hem geboden heeft.

Maar wat zien we hier? Jezus Christus zelf handelt of spreekt niet, Hij hangt aan het kruishout. Alles wat hier gebeurt, dat wordt niet beïnvloed door het handelen van Jezus Christus. De soldaten doen het. Zo groot is de trouw van de Heere. Ook zonder de woorden of het handelen van Jezus Christus. Terwijl Hij daar hangt aan het kruis. Toch wordt de Schrift vervuld. “Dit dan hebben de soldaten gedaan.”

En tegelijk moeten we zeggen: ook nu is Jezus Christus niet onwillig. Jezus Christus zegt wel niets over dit verdelen van zijn kleren. En Hij handelt wel niet op dat moment. Maar wij weten, dat Hij ook dit gewillig draagt. Want wat heeft Jezus Christus, die avond daarvoor gedaan? Voordat Hij het Pascha zou vieren met zijn discipelen. Voordat Hij het brood zou breken en de beker zou laten rondgaan. Voordat Hij ging zeggen: dit is mijn lichaam, dat voor u gebroken wordt.

Johannes 13. Jezus Christus legde zijn kleren af. Goot water in de waskom en begon de voeten van de discipelen te wassen en af te drogen. Hij liet zien wat het is om Meester en Heere te zijn. Dat betekent zelfvernedering. Zelfovergave. In de voetwassing. Ja, tot aan het kruishout. Tot in de dood.

Uw Heiland aan het kruishout. Zijn kleren werden Hem uitgedaan, werden verdeeld en verloot. Het is niet alleen vernedering door anderen Hem aangedaan. Het is ook zelfvernedering. Zelfovergave. Omdat Hij het wilde. Omdat Hij zich gaf. Uit liefde, uit gehoorzaamheid. Kijk, gemeente. Dat is zijn macht. Dat is zijn glorie. Zijn heerlijkheid. Ook daar aan het kruishout.

Maar je moet het wel zien. Je moet wel in Hem geloven. Anders is het maar een vreemde, onsmakelijke gebeurtenis. Maar voor u die het ziet. Voor jou, die gelooft in Jezus Christus, mag dit de meest heerlijke, meest verlossende en glorierijke weg zijn die Jezus Christus is gegaan. Waar juist zijn macht, majesteit en glorie in uitblinkt.

En dat mag u ook vandaag horen, gemeente. De machtige en goddelijke leiding van uw Vader in de hemel. De macht en glorie van Jezus Christus. Uw Heiland heeft zijn leven gegeven voor zijn kerk. Hij heeft deze smadelijke lijdensweg voltooid, voor Gods kinderen. Als Hij toen zo trouw, zo liefdevol, zo gewillig is geweest. Dan hoeft er geen twijfel te bestaan: ook nu zorgt Hij in uiterste zorg en liefde voor zijn kerk. Hij regeert zijn kerk, leidt haar, beschermt haar.

Dan kunnen Gods kinderen in delen van de wereld vervolgd worden. Dan moeten ze soms om de naam van Christus smaad en lijden verduren. Dan kan het lijken alsof de kerk klein is, ja in de ogen van mensen tot niets is geworden. Eerder een voorwerp van spot, dan het werk van God. Maar dat is niet wat het geloof zegt. Het geloof zegt: God regeert. Het geloof zegt: Jezus Christus waakt over zijn kerk.

Kijk maar naar Jezus Christus. In zijn zwakheid werd Gods kracht volbracht. Voor mensen verborgen. Maar voor wie gelooft, die mag de rijkdom en glorie ervan zien.

Gemeente, geloof daarom in deze Jezus Christus. Uw kruisigde Heiland. Want dan mag u al zijn schatten, al zijn rijkdom ontvangen. Dan wordt jij bekleed met zijn gerechtigheid.

Dan mag je ontvangen witte kleren, gewassen in zijn kostbaar bloed. Al onze zonden, al onze ongerechtigheden zijn er uit weggespoeld. Dan sta je rein en heilig voor de Heere. Nu en straks. Rein en heilig, zonder vlek of rimpel. Omdat Christus het alles heeft volbracht. Amen.