Met de komst van Moderne Media is er in een korte tijd veel veranderd. Misschien heeft niet iedereen een televisie. Maar het is zeker een uitzondering als je geen computer hebt. Iedereen heeft wel een snelle internetaansluiting met meerdere apparaten: computers, tablets, mobieltjes. En overal is het internet voor geschikt: werk, studie, aankopen, ontspanning, contacten bijhouden. Het hele gezin kan meedoen. Goed om daarom eens na te denken over het goed en christelijk gebruik van Moderne Media.
Ongekende mogelijkheden
Heel het gezin maakt gebruik van Moderne Media. Van de 4 t/m 7 jarigen kijkt 97% tv, speelt 84% met de spelcomputer. De gemiddelde startleeftijd van tv-kijken is op 1,1 jarige leeftijd, en van computergebruik is dat 3,1 jaar. Deze groep zit gemiddeld 54 minuten per dag achter de tv, en 20 minuten achter de pc, boekjes worden zo’n 25 minuten per dag gebruikt.
Op het internet kan je zelf kiezen wat, wanneer en hoe lang je kijkt. Het is zonder grenzen, de mogelijkheden zijn eindeloos. Informatie van heel de wereld kun je bekijken. Iedereen die een foto, filmpje of tekst wereldkundig wil maken kan dat op het internet zetten en overal kan het bekeken worden. Op YouTube wordt per minuut 20 uren aan nieuw filmmateriaal gezet. Over elk onderwerp wat je te binnen schiet en waar je iets over wilt weten, kun je op het internet terecht. Is het niet vindbaar op de informatiesite Wikipedia, dan kun je het wel vinden via de zoekgigant Google. Alle nieuwtjes komen we daardoor binnen no-time te weten.
Een rondgang
Wat is wat? De moderne media worden vaak Social Media genoemd. Sociaal, omdat je via het internet gemakkelijk contacten kunt leggen met anderen. Via Facebook kan iedereen een eigen profiel maken, waarop je informatie van jezelf en foto’s kan zetten. Anderen kunnen je profiel bekijken, als je daar toestemming voor geeft. Dan kun je reageren op elkaars teksten en foto’s. Instagram, Whats-App, wie heeft het niet? Facebook heeft zo’n 900 miljoen maandelijkse gebruikers over de hele wereld. Nederland telt 7,3 miljoen mensen die Facebook gebruiken.
Naast de snelle ontwikkeling van het internet en de sociale media, moeten we noemen de opkomst van de mobiele telefonie, met internet. Bijna alle kinderen van 12 jaar hebben een mobiele telefoon. Deze wordt ook steeds meer gebruikt om te internetten.
Waardering
Veen christenen maken dankbaar gebruik van het internet. Je kan gemakkelijk en goedkoop producten met elkaar vergelijken en aanschaffen. Je kunt je bankzaken regelen. Communicatie gaat sneller en directer, wat het efficiënter en meer adequaat kan maken. Communicatie is mogelijk met familie en vrienden in Canada, zelfs met live video contact erbij. Gezamenlijke Bijbelstudie is mogelijk via het internet. Maar ook is het maken, bewerken en delen van documenten zeer eenvoudig en heeft het vrij snel een professionele uitstraling. Je bent snel op de hoogte van het nieuws over de hele wereld.
Zo zijn er nog meer dingen te noemen. Er zijn gigantisch veel mogelijkheden. Positieve mogelijkheden en uitdagingen.
Naast deze positieve dingen zijn er gevaren die ons door internet bedreigen. Ik wil een aantal van de belangrijkste gevaren bij langs gaan.
Openheid
In de wereld om ons heen is er een gigantische openheid. En die openheid wordt door velen positief beoordeeld. Denk aan Wikileaks, de heer Assange zet geheime documenten van onder andere het Amerikaanse leger online. Iedereen kon zien dat een beschieting van het Amerikaanse leger de verkeerde mensen raakte. De filosofie achter Wikileaks is: openheid zal de wereld beter en leefbaarder maken.
Nog een voorbeeld vanuit onze eigen kerkgeschiedenis. Documenten die niet voor het publiek bestemd zijn, worden op het internet gezet of rond gemaild. Zo wil men aantonen dat hen echt onrecht is aangedaan.
Deze voorbeelden zijn natuurlijk heel verschillend. Maar de overeenkomst is dat openheid als een heel groot goed wordt beschouwd. Zelfs ten koste van geheimhouding gaat men documenten of beelden toonbaar en leesbaar maken voor iedereen. Men denkt dat de openheid de wereld zal redden. Als alle informatie en kennis maar beschikbaar is, dan worden we sterker en beter en wordt de wereld leefbaarder.
Gezagsverhoudingen spelen daarbij eigenlijk een ondergeschikte rol. Dat zien we bij Wikileaks en in het voorbeeld uit onze kerkgeschiedenis. In het klein kunnen we dat merken op de Social Media, zoals Facebook en Twitter. Daar kan iedereen op iedereen reageren en je kan elkaars profiel bekijken. Iedereen kan allemansvriend zijn, of iemand nu minister is, professor of student. De ministers zetten nog tijdens het debat op Twitter wat ze ervan vinden. Weer geldt: openheid is alles waard.
Schaamteloos
Men gaat ver voorbij de grenzen van schaamte en privé. Ik denk hierbij aan erotische en pornografische sites die een muisklik van ons verwijderd zijn. Met daarbij het gevaar van verslaving aan het bekijken van die sites. Verder is er de zonde van roddel, geruchten en inbreuk op privacy. Denk aan de geruchten die op het internet in het rond gingen naar aanleiding van het ongeval van onze prins Friso. Of ongepaste foto’s of vervelende verhalen die scholieren soms van elkaar op het internet zetten, om elkaar te pesten.
Door de Moderne Media is de wereld dichtbij. Alle roddels, verleidingen, leugens en kwaadsprekerij is op het internet een muisklik ver weg. Alles is publiek.
Een gevolg hiervan is dat er op het internet geen taboes zijn. Alles moet kunnen, alles moet bespreekbaar en zichtbaar zijn. Wat dit betreft is internet en zijn de sociale media een spiegel van de samenleving, met alle zondige en afschuwelijke kanten ervan. Verleidelijke foto’s of zondige ideeën of gedachten kan je ook met elkaar delen. Onder het mom van meningsvrijheid, het uitleven van onszelf, opvoeding en educatie is haast alles toegestaan.
Anoniem
Ten derde is het internet vooral anoniem. Ieder kan vrijblijvend en anoniem rondkijken. Ieder kan de grote virtuele wereld bekijken en zeggen wat hij wil, zonder daar persoonlijk op bevraagd of beoordeeld te worden. De sociale controle is weg en alles is mogelijk. Door anonimiteit is het gemakkelijk om te denken dat je geen verantwoording hoeft af te leggen voor wat je ziet of zegt. De functie van het geweten is dan feitelijk verdwenen. Dit geldt voor de wereld, maar ook voor onszelf. Deze anonimiteit kan daarom gevaarlijk zijn voor je eigen gedrag.
Vrijblijvendheid
Dat woord past bij het internet en de sociale media. Je kan alles zien en lezen, je kan van heel veel sites lid worden. Maar nergens ben je echt gebonden. MySpace was ongeveer twee jaren geleden een gigant. Nu is Facebook enorm, terwijl MySpace meer dan gehalveerd is. Er is geen garantie dat dit niet gebeurd bij Facebook, rondom alle problemen die er ontstaan zijn bij dat bedrijf.
De vrijblijvendheid zorgt ervoor dat alles heel bewegelijk en flexibel is. En het maakt het jachtig, iedereen zal zijn best moeten doen om de kijkers vast te houden, zodat het aantal bezoekers van de site hoog blijft. Want dat brengt geld, roem en aanzien in het laatje.
Beleving
Bij de vrijblijvendheid moeten we daarom noemen het gericht zijn op de beleving. Dat is een middel om mensen te blijven boeien. Een site of een profiel moet er mooi uitzien, anders is het niet meer interessant om te bekijken. Het moet niet alleen gebruikersvriendelijk zijn, maar ook aantrekkelijk. Er moet iets gebeuren, je moet geraakt worden in je gevoel en emotie, anders is het niet interessant. De beeldcultuur van onze maatschappij komt hier duidelijk naar voren.
Nabijheid
Doordat internet op de mobiele telefoon beschikbaar is, is alles ook direct en altijd beschikbaar. De virtuele wereld zit door het mobieltje feitelijk in onze broekzak. Overal kunnen we heen surfen. De opkomst van internet op onze mobiele telefoon heeft een versterkende functie. Het is als het ware een katalysator: alle positieve en negatieve elementen die we al genoemd hebben komen nog sneller binnen onze mogelijkheden te liggen. Ons banksaldo is snel gecontroleerd. Maar ook roddel gebeurt nog gemakkelijker. Zondige en verleidelijke beelden zijn sneller te bekijken. Rare foto´s van vrienden of situaties zijn nog gemakkelijker gemaakt en verzonden etc..
In een volgend artikel een aantal handreikingen hoe je goed en christelijk kan omgaan met Moderne Media.
Reacties zijn gesloten.